November 22, 2014
De neuroloog en psychiater Dr. Constantin Lupu organisator van de concerten in de Românești Grotten, ontmoette ik vorig jaar tijdens een concert met de Staats Filharmonie Timişoara. In het gesprek kwam naar voren dat hij een fervent amateur geoloog is die ook in Nederland de grotten, gelegen in Valkenburg en Meerssen, bezocht heeft. Voor mij was dat bijzonder omdat ik in deze omgeving geboren ben en hier mijn jeugd heb doorgebracht. Als kind speelden we frequent in deze grotten. Vooral de grot boven het huis van mijn overgrootvader waar de paters van de orde der Jezuïeten in een grijs verleden muurschilderingen hadden aangebracht. Later, in de jaren 90, organiseerde ik concerten in het Romeinse deel van de Valkenburgse grotten met uitvoeringen van o.a. Gluck’s opera Orfeo. Dr. Lupu organiseert al 30 jaar concerten in de Românești Grotten en zijn verhaal maakte mij nieuwsgierig.
De Românești Grotten zijn gelegen in het westen van Roemenië, ten noorden van het Poiana Ruscă gebergte nabij de stad Românești. Deze grotten werden in een berg van Mesozoïcum kalksteen gevormd. De bergen Poiana Ruscă zijn een deel van de zuidelijke Karpaten (de Alpen van Transsylvanië) rijk aan bossen, rivieren, erts en de beroemde witte kristallijne marmer van Rușchița die vergelijkbaar is met het marmer van Carrara.
De geologische geschiedenis van de Românești Grot begon 150 miljoen jaar geleden als een rivier in het gebergte van kalksteen en magnesiet binnendringt. Mechanische erosie en chemische corrosie modelleerden de grot zoals wij die nu kennen met vier verdiepingen en een tunnelnetwerk met een totale lengte van 1438 meter. De z.g. “Grote zaal” op de tweede verdieping bied ruimte voor 5000 concertbezoekers. De archeologen hebben ontdekt dat de Românești grot al werd bewoond in het Paleolithicum. De grot diende als een veilig toevluchtsoord tijdens stormen en gevaar. De grot werd in, naar schatting, 10.000 jaar bewoond.
De eerste schriftelijke vermeldingen van de Românești Grot dateren uit 1820 in een wetenschappelijke publicatie door de Weense wetenschapper Orthmayer. In 1958 werd door het instituut “Emil Racoviță” voor het eerst een nauwkeurige kaart van het complexe gangenstelsel vervaardigd. In 1975 werd door Dr. Lupu de speleologie club “SPEOTIMIS” opgericht met als doel de onderzoeken van instituut “Emil Racoviță” voort te zetten. De amateur geologen zijn doorgedrongen tot in de onderste verdiepingen en stelden nauwkeurig de lengte van de grot vast op 1380m met een hoogte verschil van 54 meter.
In 1984 organiseert de Roemeense Vereniging van Speleologie een eerste congres voor speleologen met als focus de “Românești Grotto”. Meer dan 500 speleologen meldden zich aan en wilden deelnemen aan het congres.
Dr Constantin Lupu, die niet alleen een gedreven amateur speleoloog is maar ook een groot muziek liefhebber, zette bij deze bijzondere gelegenheid ook de eerste stap om zijn droom – een concert in de Românești grot – om te zetten in realiteit. Met behulp van sponsoren en de burgemeester van Românești wist Dr. Lupu de middelen bij elkaar te brengen om het toenmalige lerarenorkest van de Muziek School “Ion Vidu” van Timişoara samen met de beroemde Roemeense celliste Alexandra Gutzu uit te nodigen voor dit grootse evenement.
“LUX IN TENEBRIS”
Op 8 september 1984 , werden de lichten in de grot ontstoken waarin miljoenen jaren alleen duisternis heerste. De Proloog uit Haydn’s “Schöpfung” sluit af met “Und es wurde Licht” is een metafoor voor het succes van de concerten die jaarlijks rond 5000 enthousiaste bezoekers trekken. Het eerste programma was als volgt samengesteld: R. Georgescu – Suite uit de Banat , J. Haydn – Concert voor cello en Symfonie nr. 24 van Mozart. Sindsdien organiseert Dr. Lupu al 30 jaar dit unieke muzikale evenement op deze bijzondere locatie en weet elk concert tot een unieke ervaring te maken. Bij deze concerten vormt een compositie van Mozart telkens de rode draad en fungeert Mozart postuum ook als spiritueel Patron.
Als aanvulling op de muziek vond in de Românești grotten de viering van het eeuwfeest van de Roemeense nationale dichter Mihai Eminescu en de schrijver Ion Creangă plaats. Programmering De Filarmonica Banatul Timisoara is met regelmaat te gast en heeft de concerten kunnen uitbreiden met vocale werken. Tussen 1991-1993 waren er ook experimenten met jazz en rock muziek, maar zonder bijzonder succes. Als gevolg en na aandringen van het publiek keerde de programmering terug naar de symfonische muziek die gewenst is en gewaardeerd wordt door het publiek.
De lijst van uitvoerende kunstenaars wordt steeds uitgebreider met gasten uit Japan, USA, Frankrijk, Oostenrijk, Hongarije, Zwitserland en in 2014 tijdens het 30 jarig jubileum ook Nederland. De uitstekende violist Ștefan Ruha, de Japanse dirigent Takeo Nakajima, Jean-François Antonioli (Zwitserland) en Barrie Webb (Londen -UK). In 2000 speelde het Koninklijk Orkest van Kopenhagen met dirigent Mogens Andersen. In 2001 speelde “Campania Brass” van Sorrento (Italië) met prachtige Canzonettas Napolitanas gevolgd door het orkest “Da Chiesa” van Besançon (Frankrijk). Concerten van de Opera Romana Timişoara en het voltallige orkest van Szeged (Hongarije) tot aan de Wiener Symphoniker toe, die een programma met J. Strauss walsen uitvoerden.
2014
Het bijzondere en feestelijke 30 jarig jubileumconcert van 26 oktober 2014 markeert de waarde van deze uiterst populaire concerten op een uitzonderlijke locatie “de Românești Grotto”. Als gast voor dit jubileumconcert is de Nederlandse dirigent Raymond Janssen uitgenodigd om dit concert te dirigeren. Samen nodigen wij u hartelijk uit om dit concert bij te wonen.
Dr. Constatin Lupu .
Raymond Janssen
Press
Dublu concert aniversar, cu muzica lui Mozart si Chaplin, in Pestera Romanesti
Raymond Janssen din Olanda, Peter Oschanitzky, Gheorghe Costin şi Radu Popa vor fi dirijorii celui de-al 30-lea concert simfonic în Peştera Româneşti. Ei vor propune publicului un program cu lucrări de Mozart, E.Grieg, Şostakovici, Puccini, Mendelssohn- Bartholdy, Schubert, dar şi muzică din filmele lui Charlie Chaplin.
Soliştii speoconcertului susţinut de orchestra Filarmonicii Banatul vor fi sopranele Alina Todea şi Bianca Mihăescu şi tenorul Mircea Şonea. Pentru a sublinia evenimentul aniversar, dar şi pentru a le face loc tuturor celor dornici să asculte muzică în peşteră, organizatorii, Fundaţia Academică Culturală Timişoara, Asociaţia Speotimiş, Filarmonica Banatul, Consiliul Judeţean Timiş, primăriile din Timişoara şi din Tomeşti, Casa de Cultură Studenţească şi Centrul de Creaţie şi Artă, au programat speoconcertul de două ori în aceeaşi zi: duminică, 26 octombrie 2014, de la ora 12 şi de la ora 14.
Intrarea se va face pe baza taloanelor gratuite, ce vor fi oferite în localitatea Româneşti, în ziua concertului, precizează Ioan Coriolan Gârboni, preşedintele FACT.
În foaierul Capitol poate fi văzută expoziția ”30 de ani de concerte în Peștera Românești, 1984-2014”, care cuprinde programe, afișe, cupe, materiale filatelice, fotografii speologice din colecția inițiatorului speoconcertelor, dr. Constantin Lupu.
foto (c) fotosen.ro
